A Çok sayıda basında çıkan haberlere göre, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i devirmeyi ve eski Cumhurbaşkanlığı Genelkurmay Başkanı Ramiz Mehdiyev liderliğinde bir “Devlet Konseyi” kurmayı amaçlayan Rusya yanlısı darbe planı açığa çıktı.
Azerbaycan medya kuruluşu APA’nın 16 Ekim tarihli haberine göre, Sovyet döneminden kalma köklü bir iktidar komisyoncusu olan ve Aliyev’in yakın çevresinde önemli bir figür olarak kabul edilen Mehdiyev’in, bu yılın başlarında iktidarı ele geçirme ve kendi liderliğinde bir geçiş hükümeti kurma planıyla Moskova’ya yaklaştığı iddia ediliyor.
Planın, Kremlin yetkililerinin Duşanbe’deki ikili görüşme sırasında Aliyev’e Mehdiyev’in önerisi hakkında ayrıntılı bilgi vermesiyle ortaya çıktığı bildirildi. Bilgiler arasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Aliyev’e verilen ve önerilen konseye bağlı olduğu iddia edilen kişilerin bir listesi de yer alıyordu.
Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi’nin daha sonra yaptığı bir soruşturma, Mehdiyev’in vatana ihanet ve “devlet iktidarını ele geçirmeyi amaçlayan eylemler” suçlamasıyla tutuklanmasına yol açtı. Daha fazla soruşturma yapılıncaya kadar ev hapsine alındı.
Yerel medya bu gelişmeyi Aliyev’in bir zaferi olarak kutlasa da, Azerbaycanlı yetkililer Moskova’nın komplonun ortaya çıkmasındaki rolünü açıkça doğrulamadı.
Ramiz Mehdiyev’in (solda) İlham Aliyev’den prestijli Haydar Aliyev ödülünü aldığını gösteren fotoğraf, 23 Ekim 2025’te erişildi. (Fotoğraf Eurasia.net aracılığıyla)
Güç birleşiyor
2020 İkinci Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan’ı Ermenistan’a karşı zafere taşıyan Aliyev, Güney Kafkasya’nın en güçlü lideri konumunu pekiştirdi. Türkiye, İsrail ve Batı ve Orta Asyalı ortaklarıyla ilişkilerini güçlendirerek Azerbaycan’ı Ukrayna’daki savaşın ortasında önemli bir bölgesel enerji merkezi olarak konumlandırdı.
Azerbaycan yeniden bağımsızlığının 34. yıldönümünü kutluyor. Ülke ilk olarak 28 Mayıs 1918’de Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Milli Şura’da bağımsızlığını ilan etmiş, iki yıl sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmiştir. 18 Ekim 1991’de bağımsızlığını yeniden kazandı.
Geçtiğimiz 34 yılda Azerbaycan ekonomisini modernleştirdi, ordusunu güçlendirdi, Türkiye ile ittifakını derinleştirdi, enerji ve altyapı projeleriyle ilişkilerini stratejik ortaklık düzeyine yükseltti.
1990’lı yılların başında Bakü’deki siyasi istikrarsızlıktan yararlanan Ermeni güçleri Dağlık Karabağ ve çevre illeri işgal ederek yaklaşık 1 milyon Azerbaycanlıyı evlerinden kaçmak zorunda bıraktı.
AGİT Minsk Grubu bünyesinde yıllarca süren başarısız müzakerelerin ardından Azerbaycan, işgal altındaki toprakları geri almak için 27 Eylül 2020’de bir karşı saldırı başlattı. Azerbaycan’da “Vatan Savaşı” olarak bilinen 44 gün süren çatışma, 10 Kasım 2020’de Ermenistan’ın teslim olmasıyla sona erdi.
Azerbaycan ordusu beş şehir, dört kasaba ve 286 köyü kurtardı. Daha sonra yapılan anlaşmaya göre Ermeni güçleri Kelbecer, Laçin ve Ağdam vilayetlerinden çekildi.
Eylül 2023’te Azerbaycan, Karabağ’da yasadışı silahlı grupların varlığına son veren ve toprakları üzerinde tam kontrolü yeniden sağlayan bir “terörle mücadele operasyonu” gerçekleştirdi.
O günden bu yana Ermenistan’la barış müzakereleri ivme kazandı. Washington DC’deki zirve sırasında her iki taraf da kalıcı istikrara doğru önemli bir adım olarak görülen bir barış anlaşmasını parafladı.
Petrol, gaz ve bölgesel etki
Azerbaycan’ın modern ekonomik dönüşümü, merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in yedi ülkeden 11 şirketle imzaladığı ve Azeri-Çırak-Güneşli petrol sahasının işletilmesini sağlayan “Yüzyılın Anlaşması” ile başladı. Anlaşma Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının önünü açtı.
Bugün Azerbaycan, Güney Kafkasya Boru Hattı, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ve Trans Adriyatik Boru Hattı’ndan (TAP) oluşan Güney Gaz Koridoru aracılığıyla 30’dan fazla ülkeye petrol ve petrol ürünleri, 14 ülkeye ise doğal gaz ihraç ediyor.
Türkiye, Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke oldu. Haydar Aliyev’in ortaya attığı “bir millet, iki devlet” sloganı ortaklığın temeli olmaya devam ediyor.
İki ülke, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, TANAP, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu gibi projelerle iş birliğini derinleştirdi. Türkiye, 2020 savaşı sırasında Azerbaycan’a güçlü siyasi ve manevi destek sağladı.
2021 yılında Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ve Aliyev, stratejik ittifaklarını resmileştiren Şuşa Deklarasyonu’nu imzaladılar.
Bağımsızlığından bu yana Azerbaycan, komşu devletlerle iyi ilişkiler sürdürmüş ve Türk Devletleri Teşkilatı, Bağlantısızlar Hareketi, İslam İşbirliği Teşkilatı ve AGİT dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlarda aktif rol oynamıştır.
Azerbaycan, 2012’den 2013’e kadar BM Güvenlik Konseyi’nde daimi olmayan bir sandalyeye sahip oldu ve 2019’dan 2023’e kadar Bağlantısızlar Hareketi’ne başkanlık etti.
Kasım 2024’te Bakü, 29. BM İklim Değişikliği Konferansına (COP29) ev sahipliği yaptı ve bu, ülkenin büyüyen küresel varlığında bir başka kilometre taşı oldu.
23 Ekim 2025 12:17 GMT+03:00
