APapa XIV. Leo’nun tarihi ziyareti öncesinde uluslararası ilginin Türkiye’ye çevrilmesiyle birlikte, Ortodoks teoloji eğitiminin en önemli kurumlarından biri olan Heybeliada Adası’ndaki Ruhban Okulu’nun uzun zamandır beklenen yeniden açılışına doğru ivme artıyor. 1971’den beri kapalı olan ilahiyat okulu artık mirasın korunması ve akademik diplomasinin odak noktası haline geldi.
Geçtiğimiz haftalarda Türkiye Today, manastır kompleksine özel erişim hakkı kazandı ve Başrahip Aravissoslu Piskopos Kassianos ile derinlemesine bir röportaj gerçekleştirdi. Aya Triada (Kutsal Üçlü) Manastırıtarihi ilahiyat fakültesi arazisi içinde yer almaktadır.
Onun içgörüleri uluslararası gelişmelerle birleşti Associated Press’in bildirdiğiokulun elli yıldan fazla süren bir sessizliğin ardından yakında yeniden öğrencileri karşılayabileceğine dair artan iyimserliği ortaya koyuyor.
Daha Fazla Okunacak
Bir miras alanı bir sonraki aşamaya hazırlanıyor
Heybeliada Adası’ndaki Ümit Tepesi’nde yer alan 19. yüzyıldan kalma Halki Ruhban Okulu, bir zamanlar Ortodoks teoloji eğitiminin entelektüel kalbiydi. 1844’teki kuruluşundan 1971’deki kapanışına kadar, çoğu patrik, ilahiyatçı, bilim adamı ve Ekümenik Patrik I. Bartholomeos da dahil olmak üzere ruhani liderler haline gelen yaklaşık 1000 öğrenciyi mezun etti.
1896 yılında yaşanan depremin ardından Mimar Periklis Fotiadis tarafından yeniden inşa edilen mevcut yapı, şu anda titiz bir restorasyondan geçiyor.
Yaldızlı simgeler, orijinal oymalı masalar, neoklasik tavanlar, mermer zeminler ve sütunlar ve 100.000’den fazla cilt içeren büyük bir kütüphane, ilahiyat okulunun mimari ve manevi kimliğini yansıtacak şekilde korunmuştur. Uzman ekiplerin yakından takip ettiği restorasyonun 2026 yılında tamamlanması bekleniyor.
Restore edilmiş dersliklerden Bizans esintili desenli koridorlara ve tavus kuşlarının serbestçe dolaştığı yemyeşil manastır bahçelerine kadar her köşe artık hazır, ayak seslerini ve teolojik söylemleri bir kez daha bekliyor.
Heybeliada Adası’ndaki tarihi Ruhban Okulu’nun 1896 yılında mimar Periklis Fotiadis tarafından yeniden inşa edilen ve şu anda tam restorasyona yaklaşan ana cephesi, 25 Ekim 2025. (Fotoğraf: Koray Erdoğan/Türkiye Today)
1971’de kapanma ve onlarca yıllık diplomatik önem
İlahiyat okulu, Anayasa Mahkemesi’nin Özel Eğitim Kanunu’nun önemli hükümlerini iptal etmesi ve kurumun daha üst düzey din eğitimi vermeye devam edemeyecek duruma gelmesi üzerine 1971 yılında kapanmaya zorlandı. O tarihten bu yana manastır sınırları içerisinde yalnızca Haki Özel Rum Erkek Lisesi faaliyet gösteriyordu.
Kapatılması, kısa sürede yerel idari bir meseleden, Türkiye, Yunanistan, ABD ve çeşitli uluslararası din ve insan hakları liderleri arasında defalarca tartışılan diplomatik bir meseleye dönüştü.
AP haberine göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski ABD Başkanı Donald Trump ile ruhban okulunu görüşerek müzakerelerde yeni bir aşamanın sinyalini vermesinin ardından yeniden açılma ivmesi arttı.
bir Associated Press’le röportajAmerika Rum Ortodoks Başpiskoposluğu Başpiskoposu Elpidophoros, kapatmayı “siyasi ve diplomatik bir anakronizm” olarak nitelendirerek, Türkiye’nin artık çok sayıda özel üniversiteye ev sahipliği yaptığını ve Halki’nin uzun süreli sessizliğini sembolik bir istisna haline getirdiğini belirtti.
Halki Ruhban Okulu’nun üniversite düzeyindeki dersliklerinde ileride kullanılmak üzere restore edilen orijinal oyma ahşap sıralar, 25 Ekim 2025. (Fotoğraf: Koray Erdoğan/Türkiye Today)
Yarım asırlık sessizliğin ardından
Papa XIV. Leo’nun hem ilk uluslararası seyahatini hem de Katolik-Ortodoks ilişkileri açısından tarihi açıdan sembolik bir anı temsil edecek olan Türkiye ziyareti öncesinde beklenti duygusu daha da güçlendi.
AP’nin haberine göre Papa’nın, Hristiyan teolojik doktrininin temellerini atan İznik Konseyi’nin 1.700’üncü yıldönümü anma etkinlikleri kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ekümenik Patrik Bartholomeos ile bir araya gelmesi bekleniyor.
Gözlemciler, ziyaretin diyaloğu en üst düzeyde güçlendirebileceğine ve Ruhban Okulu’nun geleceği de dahil olmak üzere uzun süredir devam eden sorunların çözümüne yardımcı olacak bir atmosfer yaratabileceğine inanıyor.
Halki Ruhban Okulu’nun içindeki restore edilmiş koridorda yaldızlı Ortodoks ikonları ve 19. yüzyıl Bizans esintili tasarımı yansıtan desenli yer karoları yer alıyor, 25 Ekim 2025. (Fotoğraf: Koray Erdoğan/Türkiye Today)
Yeni yönetim modeli: Özel statülü ‘butik üniversite’
Piskopos Kassianos, Türkiye Today’in özel röportajında, Patrikhane ile Türkiye Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) arasındaki görüşmelerin belirleyici bir aşamaya girdiğini doğruladı.
Vakıf üniversitesi bünyesinde ilahiyat fakültesi, devlet kurumu bünyesinde enstitü veya kendisinin açıkladığı gibi en olası senaryo olan, kendine özgü bir eğitim çerçevesine sahip, özel statüde bir “butik üniversite” de dahil olmak üzere pek çok model düşünülüyor.
Ruhban okulunun hiçbir zaman kar odaklı olmadığını, ticari olmayan bir modelle çalışmaya devam edeceğini vurguladı. “Kuruluşundan bu yana hiçbir zaman öğrencilerden ücret almadı” dedi.
“Restore edilen binada öğrenciler hiçbir ücret ödemeden yaşayacak, ders çalışacak ve günde üç öğün yemek alacak. Dolayısıyla geleneksel bir özel üniversite olarak işlev göremez.”
26 Kasım 2025 10:58 GMT+03:00
