Türk medyasında, Türkiye ve Ermenistan, iki komşu arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarında başka bir kilometre taşını işaretleyerek bu hafta ilk dengeleme arası toplantılarını yapacak.
Türkiye’nin özel temsilcisi Büyükelçi Serdar Kilınes tarafından yönetilen bir heyetin, görüşmeler için Alican sınır kapısı aracılığıyla Ermenistan’a geçmesi bekleniyor. KILIÇ en son Ermeni muadili Ruben Rubinyan ile geçen yıl Temmuz ayında aynı geçiş noktasında tanıştı.
Planlara aşina olan yetkililer, toplantının daha önceki normalleştirme görüşmelerindeki anlaşmaların uygulanmasına ilişkin somut adımlar görebileceğini söyledi.
2022’den bu yana, iki taraf kargo uçuşlarına devam etmeyi, sınır altyapısı üzerinde teknik çalışmaya başlamayı ve diplomatik pasaport sahipleri için vize prosedürlerini kolaylaştırmayı kabul etti. Ayrıca üçüncü ülke vatandaşlarının sınırı geçmesine izin vermeye karar verdiler, ancak bu önlem henüz yürürlüğe girmedi.
Görüşmeler, geçen ay Ermenistan ve Azerbaycan ile Azerbaycan Karabakh bölgesinde barış ve Zangezur Koridorunda barışla ilgili olarak, ziyaretin zamanlamasına önem kattığı görülen bir gelişme ile ilgili olarak yayınlanmasından kısa bir süre sonra geliyor.
Türkiye ve Ermenistan, son yıllarda diplomatik bağları restore etmeye ve 1990’ların başından beri kapalı yeniden açılmaya çalışarak beş tur normalizasyon görüşmesi düzenlediler.
İki ülke karmaşık bir tarihi paylaşıyor. Ermenistan, uzun zamandır Türkiye’yi ya da daha doğrusu Osmanlı İmparatorluğu’nu, I. Dünya Savaşı sırasında ülkedeki Ermeni nüfusuna karşı “soykırım” yapmakla suçladı, ancak Taziye, izolasyon ve ölçeklendirme nedeniyle Ermeniler arasında çok sayıda ölüm kabul etmesine rağmen, iddiaları tekrar tekrar reddetti.
Sınırlar, Ermenistan’ın Karabakh’ın Azerbaycan Bölgesi’ni yasadışı işgalinin ardından 1993’ten beri kapalı kaldı. 2020 Karabakh Savaşı’ndan sonra ilişkiler çözülmeye başladı, her iki taraf da normalleştirme görüşmelerini sürdürmek için özel elçiler atadı ve kara sınırlarının yeniden açılmasını müzakere etti. Şimdiye kadar, sınırlı anlaşmalar üçüncü ülke vatandaşlarının ve diplomatların geçmesine izin verdi, ancak tam bir yeniden açılış zor kalıyor.
Engellere rağmen, işbirliğine yönelik geçici jestler olmuştur. Margara sınır geçişi son yıllarda insani amaçlar için iki kez kullanılmıştır: Şubat 2023’te Türkiye’nin güneydoğu Türkiye’de yıkıcı bir depremin ardından Ermeni yardım kamyonlarını teslim etmek için ve Türkiye üzerinden Suriye’ye insani yardım gönderileri için. Ermenistan da geçişi gelecekteki kullanım beklentisiyle yükseltti.
Haziran ayında Ermeni Başbakanı Nikol Paşinyan Türkiye’yi ziyaret etti ve tarihi ama biraz sessiz bir ziyarette Başkan Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. İki lider, bölgelerindeki barışa hazır olduklarını ve bağları normalleştirme taahhüdünü dile getirdi.
Türkiye, 8 Ağustos’ta Washington’da kaydedilen ABD’li bir beyanname sonrasında Azerbaycan ve Ermenistan arasında kalıcı barış kurmaya yönelik ilerlemeyi memnuniyetle karşıladı.
Şu anda barış anlaşmasının temel bileşenlerinden biri, anakara Azerbaycan ve Nakhchivan Otonom Cumhuriyeti münhasırını birbirine bağlayacak Uluslararası Barış ve Refah için Trump rotası (Tripp) olarak adlandırılan şeyin geliştirilmesidir. Bölgesel olarak, Zangezur koridoru olarak bilinir.
Uzmanlar, transit projenin Ermenistan’ı bölgesel ticarete entegre edebileceğini ve bu da Erivan’ı Ankara ile ilişkilerini geliştirmeye teşvik edebileceğini öne sürdü.
